Hamide HANGÜL
Türkiye’de en az 400 bin dolar tutarında taşınmaz alımıyla yabancıya vatandaşlık öngören düzenlemede, geçtiğimiz günlerde yapılan yeni düzenlemeyle kat mülkiyeti şartı getirildi.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle, önceden, “En az 400 bin dolar veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmaz” şeklin deki düzenleme, “400 bin dolar tutarındaki kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş ya da üzerinde yapı bulunan arsa vasıflı taşınmaz” diye yeniden düzenlendi. Uzmanlar, kararı, düşen konut satışlarını canlandırmak için bir yönlendirme olarak yorumladı.
Yeni düzenlemeyi değerlendiren EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, alınan kararların yerinde olduğunu belirterek, “Kat irtifakı kurulmuş arsalarda arsa payı alarak vatandaşlık ve ikamete yönelik bir işlem yapılmasına izin verilmesi çok doğru bir düzenleme. Ancak arsa payının tamamına topluca satın alarak üzerine yapılacak inşaattan vazgeçilmesi riski karşısında, yetkili kurumunun önlem alması, atılan adımları daha da olumlu hale getirecektir” yorumunu yaptı.
Arsa, tarla satışıyla vatandaşlık kalkmış oldu
Yazıcı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu düzenleme arsa, tarla satışıyla vatandaşlığı kaldırdı. İşin özünde sadece kat mülkiyeti kurulmuş ve inşaatı bitmiş yapılarda vatandaşlık verilmesi onun da 400 bin dolar rakamından daha yüksek olması gerektiği kanaatindeyim. Sadece bitmiş yapı satışı söz konusu olursa, en azından yapı kullanılamıyorsa bile, arsa gibi boş durmaz, kiraya verilebilir, elektrik su doğalgaz bağlanılır. Onların vergileri olur, kiraya verilmesinden dolayı gelir vergisi doğar. Dolayısıyla, sadece mülkü alarak vatandaşlık almakla kalmamış olur.”
Ticari yapı ve konuta yönlendirme var
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Komite Başkanı ve Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, söz konusu düzenlemeyi, bir genişletme olarak okumadıklarını, ancak vatandaşlık yoluyla gayrimenkul ediniminde konuta bir yönlendirme olduğunu söyledi. Hakan Akdoğan, “Konutun ya da ticari ünitenin de yapılarak alınmasına bir yönlendirme var.
Konut üretimini artıracak bir adım olabilir. Nitelikli yatırımcının gelmesi amaç” dedi. Gayrimenkul satışı yoluyla vatandaşlığın aslında, dünyada çok da tercih edilen bir yöntem olmadığını söyleyen Hakan Akdoğan, “Birçok ülkede oturum hakkı, vize hakkı veriliyor” dedi. Konuta yönlendirmenin satışları artırıp artırmayacağına ilişkin Akdoğan, “Ne kadar canlandırır, onu kestirmek çok zor. Çünkü yabancıya satışta düşüş var” değerlendirmesinde bulundu.
Satışlara etki derecesi düşük olur
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, düzenlemeyle boş arsa, arazi alımıyla vatandaşlığın artık söz konusu olmadığını, üzerinde yapılı taşınmaz alındığında vatandaşlık hakkı olabileceğini söyledi. Bunun çeşitli nedenleri olabileceğini belirten Maya, “Konut geliştirici piyasasını canlandırmak, markalı konut projelerine yönlendirmek amaçlanan bir konu başlığı olabilir.
İkincisi ve daha önemlisi ise boş arsa stoku oldukça kısıtlı. Tarım arazileri de tarımsal üretim için oldukça önemli. Burada tarım arazileri ve arsaların korunması için getirilmiş bir düzenleme olabilir” dedi. Maya, kararın konut satış adetlerine etkisinin çok küçük olacağını, adetsel etkinin düşük olmasından ötürü fiyatlara yansımasının olmayacağı, ayrıca, arsa fiyatlarını da aşağı yönlü hareket ettirmeyeceği” değerlendirmesi yaptı.
